در کتاب مجالی برای تمرکز به نویسندگی آقای مایکل هیت، مفهومی تحت عنوان قطب‌نمای آزادی بیان شده است. این قطب‌نما با توجه به کارایی و اشتیاق یک فرد به کارهای در حال انجام، میتواند وضعیت یا موقعیتی که وی در آن قرار دارد را مشخص کند. این چهار قلمرو بهره‌وری، تحت عنوان قلمرو جان‌کندن، قلمرو بی‌علاقگی، قلمرو حواسپرتی و قلمرو مطلوبیت درنظر گرفته شده است. در نمودار زیر این قلمروها نشان داده شده است.
در واقع مختصاتی را در نظر بگیرید که محور x کارآیی و محور y اشتیاق است. این دو معیار به شما کمک میکنند چهار قلمرو بهره‌وری را که در حالت عادی در آن حضور دارید شناسایی کنید. قبل از اتمام کار، متوجه می‌شوید که چرا برخی کارها روز شما را می‌سازند و برخی دیگر شما را متوقف میکنند. در ادامه این چهار قلمرو بهره‌وری، از بدترین به بهترین بررسی شده است.
با قلمرویی شروع میکنیم که همه از آن تنفر داریم.
قلمرو 4: قلمرو جان کندن
قلمرو جان کندن کارهایی را دربرمیگیرد که در انجام دادن آنها اصلاً اشتیاق و کارآیی ندارید، اساساً از آنها متنفرید و هیچ مهارتی در انجامشان ندارید. این بدترین نوع کار برای شماست و مثل آسیاب خردتان میکند.
قلمرو 3: قلمرو بی‌علاقگی
قلمرو بی‌علاقگی متشکل از کارهایی است که در انجامشان کارآیی دارید، اما اشتیاقی به آنها ندارید. شما قطعاً می‌توانید این کارها را بخوبی انجام دهید، اما انجام دادن آنها باعث تخلیه انرژی شما می‌شود. چرا؟ چون در انجام دادن آنها هیچ اشتیاقی احساس نمیکنید. صراحتاً باید گفت که اهمیتی به آنها نمی‌دهید و به همین دلیل برای شما خسته کننده‌اند. اکثر ما تلاش میکنیم از قلمرو جان کندن اجتناب کنیم، اما به سادگی در تله قلمرو بی‌علاقگی می‌افتیم، زیرا در انجام این‌گونه کارها تبحر داریم.
قلمرو 2: قلمرو حواسپرتی
در این قلمرو، زندگی قابل تحمل‌تر است. قلمرو حواسپرتی شامل کارهایی است که برای انجام دادن آنها اشتیاق دارید، اما کارآیی شما در انجامشان کم است. این فعالیت‌ها شما را خسته نمی‌کنند، بلکه از انجام دادن آنها لذت می‌برید. اما اگر مراقب نباشید، ممکن است زمان شما را به شدت هدر دهند. در اینجا مشکل اصلی بی‌مهارتی شما در انجام دادن آن کارهاست و همین مسئله باعث می‌شود در این حوزه‌ها اثرگذاری کمی داشته باشید.
مشکل قلمرو حواسپرتی اینجاست: اشتیاق باعث می‌شود متوجه بی‌مهارتی در انجام دادن این کارها نشوید. البته این فقط شما هستید که از این مسئله بی‌خبرید، زیرا دیگران می‌توانند به راحتی نتیجه‌ی کار شما را ارزیابی کنند. این یعنی شاید ما آخرین نفری باشیم که می‌فهمیم برای انجام دادن کاری معمولی که از آن لذت برده‌ایم، زمان زیادی را صرف کرده ایم.
قلمرو 1 : قلمرو مطلوبیت
قلمرو مطلوبیت، فصل مشترک اشتیاق و کارآیی است و در این نقطه شما استعداد و توانایی منحصر به فرد خود را به کار می‌گیرید تا در کسب و کار، خانواده، جامعه و شاید در جهان اثرگذار باشید. چنانچه مقصد شما آزادی باشد، در همین قلمرو آن را تجربه خواهید کرد. کار در قلمرو مطلوبیت تاثیر بسیاری در بهره‌وری دارد. با استفاده از این قلمرو می‌توان در زندگی و کار به پیروزی و موفقیت‌هایی دست یافت، زیرا در کمترین زمان کارهای مهمی انجام می‌دهید و در عین حال برای سایر بخش‌های زندگی خود نیز همچون خانواده و دوستان، زمان اضافی دارید.
قلمرو X : قلمرو پیشرفت. قلمرو پنجمی وجود دارد که مکانش بین این چهار قلمرو ثابت نیست. به آن قلمرو پیشرفت گفته می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از این قلمرو کارهایی را که بیرون از قلمرو مطلوبیت هستند را بسنجید و خود را به این قلمرو نزدیکتر کنید. شاید شما کارآیی فراوانی داشته باشید، در مقابل، اشتیاق‌تان کم باشد و دوست داشته باشید اشتیاق خود را بالا ببرید. با اینکه اشتیاق بالایی داشته باشید، اما کارآیی‌تان کم استو مایل باشید مهارت خود را افزایش دهید. این پیشرفت مهم است، زیرا تجربه ما بر اشتیاق و کارآیی تاثیرگذار است.
ما از بدو تولد انسان‌هایی مشتاق یا بامهارت نیستیم. ما کار خود را با کنجکاوی، علاقه و احتمالاً کمی استعداد شروع میکنیم. زمان و تمرین در نحوه انجام دادن کارها موثر است. به عبارت دیگر، اشتیاق و کارآیی نتیجه رشد شخصی یا حرفه‌ای هستند. اگر بخواهیم در کاری به مهارت و اشتیاق کافی دست یابیم، باید ذهن خود را درباره آن باز نگه داریم.
قطب‌نمای آزادی
با در نظرگرفتن درجه‌های مختلف برای اشتیاق و کارآیی، یک قطب‌نما درست می‌شود، که آن را قطب‌نمای آزادی می‌نامیم. در واقع هر قدر تلاش‌های شما بیشتر در جهت شمال باشد، یعنی به سمت کارهای مطلوبِ شما، بهره‌وری افزایش خواهد یافت.
در این قطب‌نما با تغیر مکان، میزان کارایی و اشتیاق تغییر میکند و در قلمرو مطلوبیت به حداکثر خود می‌رسد. در اینجا قلمرو 1 یعنی قلمرو مطلوبیت، شمال حقیقی بهره‌وری شما است. در واقع، این جهتی است که می‌خواهید به سمت آن بروید. این قطب‌نما میتواند مانند یک قطب‌نمای جهت‌یابی واقعی زندگی شما را از سرگردانی نجات دهد. قطب‌نمای آزادی، میتواند شما را از جنگل بی‌معنایی و کارهای بی‌حاصل به سمت رهایی هدایت کند. پس بهره‌وری واقعی، یعنی انجام دادن بیشتر کارهای قلمرو مطلوبیت و انجام دادن کمتر سایر کارها.
نظرات کاربران